मुटु रोग भनेको मुटु र रक्तनलीहरूमा हुने स्ट्रक्चरल र कार्यात्मक समस्याहरू हुन्, जसले मुटुको नियमित कामकाजमा असर गर्दछ। यसको कारणले हृदयघात, हृदयाघात, मुटुको बिग्रन र रगतको प्रवाहमा समस्या उत्पन्न हुन्छ।
मुटु रोगका कारणहरू
मुटु रोगका प्रमुख कारणहरू निम्न छन्:
- स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन नसक्नु: धुम्रपान, मद्यपान, मोटोपना, शारीरिक निष्क्रियता आदि।
- खराब खानपान: उच्च कोलेस्ट्रोल, बढी वसा र नुनको सेवन।
- रगत चाप र मधुमेहजस्ता रोगहरू।
- तनाव र मानसिक चाप।
- उमेर र लिङ्ग: बढ्दो उमेर र पुरुष लिङ्गमा मुटु रोगको जोखिम बढी हुन्छ।
- वंशानुगत कारणहरू: मुटु रोगको पारिवारिक इतिहास।
- अन्य स्वास्थ्य समस्याहरू: मृगौला रोग, क्यान्सर आदि।
- वातावरणीय कारणहरू: हावा प्रदूषण, तनाव आदि।
- औषधि र लागूपदार्थको दुरुपयोग।
- शारीरिक चोटपटक।
मुटु रोगका लक्षणहरू
मुटु रोगका लक्षणहरू निम्न छन्:
- छातीमा दुखाई वा चिपिँदो अनुभूति: यो प्रायः मुख्य लक्षण हुन्छ।
- बायाँ पाखुरा वा कम्मरतिर दुखाई।
- सास फेर्न अप्ठ्यारो हुनु र घाँटी सुन्नु।
- घाम आउनु, चक्कर आउनु, बेहोश हुनु।
- हात वा खुट्टाहरू सुन्निनु।
- अत्यधिक पसिना आउनु।
- अनिद्रा, रातभरि खोक्नु।
- बेच्याइँ महसुस हुनु, अनिच्छा लाग्नु।
- पेटमा बिग्रिने, गैस बढ्ने, उच्छिष्ट लाग्ने।
- हात वा गालामा सुन्निने अनुभूति।
- अचानक बढी पसिना आउनु वा थकाई महसुस गर्नु।
यदि यस्ता लक्षणहरू देखिए भने त्यसलाई बेवास्ता नगरी चिकित्सकको सल्लाह लिनु महत्वपूर्ण हुन्छ।
मुटु रोगबाट बच्ने उपायहरू
मुटु रोगबाट बच्न निम्न कुराहरू गर्नु महत्वपूर्ण छ:
- स्वस्थ आहार खानुहोस्: तरकारी, फलफूल, अनाज र कम वसायुक्त खानाहरू खानुहोस्। बहुअसंतृप्त वसा र नुन कम सेवन गर्नुहोस्।
- शारीरिक गतिविधि गर्नुहोस्: दिनमा कम्तीमा ३० मिनेट हिँड्नु वा व्यायाम गर्नुहोस्। नियमित शारीरिक गतिविधिले मुटु रोगको जोखिम घटाउँछ।
- धुम्रपान नगर्नुहोस्: धुम्रपान गर्नाले मुटु रोगको जोखिम बढ्छ। धुम्रपान छाड्नुहोस्।
- मद्यपान मितव्ययी गर्नुहोस्: अधिक मात्रामा मदिरा सेवन गर्नाले मुटु रोग हुने जोखिम बढ्दछ।
- तनाव व्यवस्थापन गर्नुहोस्: अत्यधिक तनावले मुटुमा असर गर्न सक्छ। आराम गर्ने र तनाव कम गर्ने तरिकाहरू सिक्नुहोस्।
- नियमित स्वास्थ्य जाँच गर्नुहोस्: उमेर र स्वास्थ्य अवस्थाअनुसार रगतचाप, कोलेस्ट्रोल र रक्तशर्करा जाँच गराउनुहोस्।
- औषधि सेवनमा ध्यान दिनुहोस्: यदि तपाईंलाई उच्च रक्तचाप वा उच्च कोलेस्ट्रोल छ भने चिकित्सकको सल्लाहअनुसार औषधि लिनुहोस्।
निष्कर्ष
मुटु रोगको जोखिम घटाउन स्वस्थ जीवनशैली अपनाउनु अति महत्वपूर्ण छ। स्वस्थ आहार, नियमित शारीरिक गतिविधि, धुम्रपान र मद्यपानको नियन्त्रण, तनाव व्यवस्थापन, र नियमित स्वास्थ्य जाँचले मुटु रोगबाट बच्न सकिन्छ। आफ्नो स्वास्थ्यप्रति सचेत रहनुहोस् र मुटु रोगको सम्भावित लक्षणहरू देखिएमा तत्काल चिकित्सकको सल्लाह लिनुहोस्।
